هیتلر خودش را نابغه هنر می دانست 

مصاحبه اشپیگل با بریگیت شوارتز

ترجمه فرهاد قربان زاده

 

اشپیگل. خانم شوارتز، کتاب ها و مقالات پرشماری در سرتاسر جهان در مورد هیتلر، رایش سوم و هولوکاست نگاشته شده است. حال ادعای شما این است که زمان ارائه تصویری صحیح از هیتلر فرا رسیده است. پرسش من این است که از چه طریقی می توان چنین تصویری را بازنمایی کرد؟

شوارتز. به نظر من خیلی ها نمی دانند که هیتلر خودش را یک نابغه هنری می دانست. این موضوع نقطه عزیمت بحث من است چرا که معتقدم ما را در فهم بهتر هیتلر در مقام یک فرد و نیز شناخت وسیع نظام قدرت در شخصیت او یاری خواهد کرد. این اعتقاد توهم آمیز هیتلر تابعی از فضای پیچیده و مغشوش اندیشه ورزی در اواخر قرن نوزدهم است که به واسطه آن فرض بر این بود که فرد نابغه – شخصیتی خارق العاده که بر همه چیز سایه می افکند- قادر به انجام هر کاری خواهد بود.

 

ادامه نوشته

 

امر شر مبتذل

آیا آرنت بی گناه است؟

 

رون رزنبام

ترجمه: فرهاد قربان زاده

 

آیا در حال حاضر می توان هانا آرنت را به همان سبک و سیاق سابق مورد باز اندیشی قرار داد؟ ماه گذشته در فاصله ای کمتر از 10 روز 2 نقد فوق العاده تند منتشر شد. اولی در مورد هانا آرنت بود و دومی به فرد مورد علاقه او،  فیلسوف متملق نازی ها یعنی مارتین هایدگر مزدور مربوط بود. متون یاد شده تردید ما در مورد اعتبار غیر معمول این دو شخصیت و نیز ارتباط مسموم میان افکار آنها را بیش از پیش عیان ساخت.

 

ادامه نوشته

 

به هیچ وجه پدر ساختارگرایی نیستم!

 کلود لوی-استراوس به روایت نیویورک تایمز

 

ادوارد روتستین

ترجمه: فرهاد قربان زاده

 

کلود لوی استراوس، انسان شناس شهیر فرانسوی که مطالعات انقلابی او پیرامون "انسان بدوی" درک جهان غرب از ماهیت فرهنگ، آداب و رسوم و تمدن را دستخوش تغییر کرد، در سن 100 سالگی از دنیا رفت.

 

ادامه نوشته

 

بزرگ مرد عصر ما 

سوزان سونتاگ

ترجمه: فرهاد قربان زاده

 

به تناقض حل نشده ای که ذهن مرا درگیر خود کرده است توجه کنید: هر چقدر فرهنگ ها رابطه کمتری با یکدیگر داشته باشند، احتمال از بین رفتن آنها توسط فرهنگ های دیگر پایین می آید؛ ولی از سوی دیگر در چنین شرایطی احتمال گسترش غنا و اهمیت آن فرهنگ ها به طرز غامضی کاهش پیدا می کند. آلترناتیو گریز ناپذیر است: فرض کنید که من در دوران باستان سفری را آغاز کرده ام و پیوسته با مناظر عجیب و غریب مواجه می شوم. تا جایی که حتی گاهی ممکن است حس تمسخر یا انزجار را در من ایجاد کند. یا این که در دوران کنونی سیاحت کرده و برای یافتن واقعیت گمشده شتاب می کنم. در هر دو صورت من یک بازنده ام... اگر امروز زاری کنان رد پاهای کم رنگ گذشته را دنبال کنم، بی تردید لذت دیدن رویداد های اکنونی را از کف خواهم داد. (از کتاب گرمسیریان اندوهبار)

 

 

 

ادامه نوشته

وضعیت مناقشه برانگیز بدن

 

 مصاحبه با میشل فوکو

ترجمه: فرهاد قربان زاده

 

متن حاضر، مصاحبه اي است با ميشل فوكو، انديشمند فقید فرانسوی که توسط شورای سردبیری نشریه« كوئل كارپز »صورتگرفته و در كتاب« ق درت و معرفت » که مجموعه اي است از مصاحبه ها و يا دداشتهاي فوكو بين سال هاي 1972 تا 1977 ، منتشر شده است .  ترجمه فارسی این مصاحبه برای نخستین بار در تاریخ ۲۷ آذر ۱۳۸۵ در شماره ۹۵ روزنامه "آینده نو" چاپ شد.

 

 

ادامه نوشته

مرگ واقعيت در بيابان حاد-واقعيت

 

 فرهاد قربان زاده

 

ژان بودریار، فیلسوف فرانسوی حیات آکادمیک خود را به عنوان یک جامعه شناس مارکسیست و با عطف نظر به جامعه مصرفی آغاز کرد. او تز دکترای خود را در سال 1966 به رشته تحریر در آورد. او بعد ها با فاصله گرفتن از مارکسیسم در صدد تلفیق ساختارگرایی و نشانه شناسی برآمد. از منظر بودریار ابژه هایی که مصرف می کنیم در مقام نظامی از نشانه ها بوده و مستلزم رمزگشایی اند. این نظام که بودریار در تلاش برای تحلیل جامعه شناختی آن بود توسط ساختار های مصرف و اوقات فراغت احاطه شده است. وی طرح کلی تحلیل های نشانه شناختی خود از جامعه مصرفی را در کتاب های " نظام ابژه ها" (1968)، " جامعه مصرفی" (1970)، و " آینه تولید" ( 1975) به تصویر کشید. او در یکی از مهمترین آثار خود تحت عنوان " در نقد اقتصاد سیاسی نشانه" که در سال 1972 منتشر شد، نشان داد که مارکسیسم تنها روش معتبر برای تحلیل جامعه مصرفی نیست.

 

 

 

ادامه نوشته

 فلسفه علم گاستون باشلار

 فرهاد قربان زاده

 

در فلسفه فرانسه قبل از جنگ جهاني دوم تفكيكي ميان دو رويكرد عمده فلسفي به چشم مي خورد. از يك سو فلسفه تجربه‏‏، معنا و سوژه و از سوي ديگر فلسفه عقلانيت، مفهوم و معرفت. دسته اول ناظر به پديدار شناسي وجودي سارتر و مرلوپونتي بوده و گروه دوم افرادي چون كوايره، كانگييم و به خصوص باشلار را بر مي تابيد. ميشل فوكو در گفتاري كه در باب كانگييم ارائه مي دهد رد پاي اين تقسيم بندي رادر قرن نوزدهم و در سايه اختلاف نظر ميان موندو برين و كنت مي بيند كه با چالش نظري لاكليه با افرادي چون كورتورات، برگسون و پوانكاره ادامه پيدا كرد(Gutting1989: 9)

 

ادامه نوشته

امپراتوری تفاوط و غیاب

 

 

ترجمه و تلخیص : فرهاد قربان زاده

 

اصطلاح «واسازی»[1] به مانند « پست مدرنیسم» در نزد عامه مردم دارای مفاهیم پرشماری است. در فلسفه نیز این اصطلاح مبین راهبرد هایی مشخص برای خواندن و نوشتن متون می باشد. واسازی از سال 1967 و با چاپ سه اثر مهم ژاک دریدا به نام های « درباب نوشتارشناسی»[2]، « نوشتار و تفاوت»[3] و « گفتار و پدیدار»[4] وارد عرصه ادبیات فلسفی شد.

ادامه نوشته

اخلاق کانتی, اخلاق فوکویی

 

فرهاد قربان زاده

 

جزيره اي را تصور كنيد كه تعدادي از افراد بنا به حكم تقدير به اجبار زندگي در آن سر تسليم فرود آورده و همانند مسافران پرواز Oceanic در سريال جنجالي LOST  سر از آن جزيره در آورده اند. بي ترديد زندگي در اين جزيره فشارهاي رواني زياد را بر افراد تحميل مي كند. فرض كنيد در سايه هراس فراگير و وحشت همه گستر و نا به ساماني هاي فردي و جمعي حاكم بر فضاي كلي و به تبع اين فشارها يكي از ساكنين جزيره در اثر مشاجرات لفظي و بدني فرد ديگري را به قتل برساند. در همان روز وجدان جمعي جزيره حكم به قصاص قاتل مي دهد اما بر حسب اتفاق نگاه منجي گرايانه كارگردان سريال به سمتي مي رود كه از دل نااميدي مطلق كشتي نجاتي را فرستاده و ساكنين جزيره را نجات مي دهد. سوال عمده اين است كه آيا هنوز هم بايد قاتل را قصاص كرد يا نه؟ پاسخ كانت به اين سوال مشخص است.

ادامه نوشته

 

دلسردی از ماركسیسم

 
نویسنده: گری گاتینگ
 
ترجمه: فرهاد قربان‌زاده
 
 
یادداشت مترجم: مقاله حاضر قسمت‌هایی از کتاب گری گاتینگ تحت عنوان «معرفی مختصری از میشل فوکو» است. «دیرینه شناسی خرد علمی در اندیشه فوکو: علم و تاریخ خرد»، «لیبرالیسم عملگرایانه و نقد خرد مدرن»، «شک و یقین مذهبی»، « علم و واقعیت»، « فلسفه فرانسه در قرن بیستم» از دیگر آثار این استاد دانشگاه نوتردام است. گاتینگ در این مقاله با برجسته کردن تقابل میان ژان پل سارتر و میشل فوکو، اندیشه مدرن را در برابر پست مدرنیسم به چالش می‌کشاند. اصطلاح پرسمانی شدن Problematization یکی از ابزارهای مفهومی میشل فوکو برای اندیشه‌ورزی در برابر سارتر و مجادله مدرن است. پرسمانی شدن در نظرگاه فوکو نوعی گفت‌وگو یا فرآیند انتقادی است که می‌توان آن را معادل اسطوره‌زدایی قرار داد. آنچه پرسمانی شدن را از سایر گونه‌های نقد متمایز می‌کند، غایت آن است. در این رویکرد، به جای ستایش از اسطوره «معرفت ‌عام»، معرفت به مثابه یک مسئله، امکان ظهور آرا، نقطه‌نظرات، پاسخ‌ها، راه حل‌ها، امید‌ها و کنش‌های جدید را فراهم می‌کند. فوکو می‌گوید: «تنها عنصری که می‌توان با استناد به آن «تاریخ نظام‌های اندیشه» را توصیف نمود چیزی است که من آن را پرسمان Problematic یا _ به بیان دقیق‌تر_ پرسمانی شدن می‌نامم.» فوکو میان اندیشه و مجموعه‌ای از بازنمایی‌ها که تحت سیطره الگوهای مشخصی قرار دارند، قائل به تمایز شده و مطالعه در حیطه اندیشه را معادل تحقیق آزادانه قرار می‌دهد. فوکو در واکاوی تاریخ نظام‌های اندیشه به لطف بازی مداوم سوال‌ها و جواب‌ها و نیز شفاف‌سازی متقابل یا به طور مختصر پرسمانی شدن، در صدد کشف راه‌حل‌های متفاوتی است که در برابر مسئله‌های واحد ارائه می‌گردند. به عقیده فوکو پرسمانی شدن نه به مفهوم بازنمایی یک ابژه پیش-زیسته است و نه خلق گفتمان پیرامون ابژه‌ای عاری از وجود، پرسمانی شدن از نظر فوکو مجموعه‌ای از شرایط گفتمانی یا نا-گفتمانی است که عنصری را وارد بازی صدق و کذب می‌کند و آن را به مثابه ابژه اندیشه می‌آفریند؛ این ابژه می‌تواند به شکل معرفت علمی، تحلیل سیاسی یا کنش اخلاقی باشد
 
 
«از دید من مسئله اصلی این نیست که همه چیز بد است، بلکه معتقدم همه‌چیز خطرناک است.» میشل فوکو
ادامه نوشته